هر سال میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان برای انجام مناسک حج و عمره به عربستان سعودی سفر می‌کنند. درآمد عربستان از حج تنها یک موضوع دینی و معنوی نیست، بلکه بخش مهمی از اقتصاد غیرنفتی این کشور را تشکیل می‌دهد. این درآمدها نقش کلیدی در کاهش وابستگی عربستان به نفت دارند و نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی گردشگری مذهبی در این کشور است.
بر اساس گزارش‌های موجود، درآمد عربستان از حج در سال ۲۰۲۵ بین ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار برآورد شده است. این مبلغ از منابع مختلفی تأمین می‌شود؛ از جمله هزینه‌های مستقیم زائران برای اقامت، حمل‌ونقل، غذا و خرید هدایا. همچنین، درآمدهای حاصل از رسوم ویزا و فعالیت‌های اقتصادی بخش خصوصی مانند هتل‌ها، رستوران‌ها و خدمات حمل‌ونقل، سهم قابل توجهی در این جریان مالی دارند.
حج به‌عنوان یکی از ارکان پنج‌گانه اسلام، هر سال میلیون‌ها نفر را به سوی مکه و مدینه می‌کشاند. در سال جاری، بیش از دو میلیون زائر برای انجام مناسک حج وارد عربستان شده‌اند که از این میان حدود ۱.۷۵ میلیون نفر از ۱۶۸ کشور مختلف به این سفر آمده‌اند. این حجم عظیم از زائران، جریان مالی قابل‌توجهی را به اقتصاد عربستان تزریق می‌کند و به رشد بخش‌های مختلف اقتصادی، از جمله گردشگری، حمل‌ونقل و خدمات اقامتی کمک می‌کند.
منابع درآمد حج را می‌توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:
-
هزینه‌های مستقیم زائران: اقامت، غذا، حمل‌ونقل و خرید هدایا بیشترین سهم را در این هزینه‌ها دارند. براساس داده‌ها، حدود ۴۰ درصد از هزینه‌ها به اقامت، ۳۱ درصد به حمل‌ونقل، ۱۴ درصد به خرید هدایا و ۱۰ درصد به غذا اختصاص می‌یابد.
-
رسوم و هزینه‌های ویزا: دولت عربستان با صدور ویزای حج برای زائران، بسته به کشور مبدأ و نوع خدمات، درآمد قابل توجهی کسب می‌کند که به‌صورت مستقیم به خزانه دولت واریز می‌شود.
-
فعالیت‌های اقتصادی مرتبط: هتل‌ها، رستوران‌ها، شرکت‌های حمل‌ونقل و فروشگاه‌ها در ایام حج شاهد افزایش چشمگیر تقاضا هستند و بخشی از درآمد بخش خصوصی را تأمین می‌کنند.
از دیدگاه کلان اقتصادی، درآمد عربستان از حج به‌طور مستقیم در تولید ناخالص داخلی و درآمد غیرنفتی این کشور تأثیرگذار است. به گفته کارشناسان، این درآمدها حدود ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۲۰ درصد از تولید ناخالص غیرنفتی عربستان را تشکیل می‌دهند و پس از نفت، دومین منبع مهم مالی کشور محسوب می‌شوند.
هزینه انجام حج برای زائران متفاوت است و بسته به کشور مبدأ و نوع خدمات متغیر است. برای مثال، قطر با حداقل هزینه ۸ هزار دلار، گران‌ترین کشور عربی برای سفر حج در سال ۲۰۲۵ بوده است و پس از آن مراکش، موریتانی، الجزایر و کویت قرار دارند. این هزینه‌ها شامل اقامت، غذا و خدمات محلی است و قیمت بلیط هواپیما را در بر نمی‌گیرد.
با وجود درآمدهای کلان، عربستان با چالش‌هایی مانند ورود زائران غیرقانونی و حفظ ایمنی و راحتی زائران روبه‌رو است. برای مقابله با این مشکل، دولت کمپین‌هایی تحت عنوان «لا حج بدون تصريح» راه‌اندازی کرده است تا از ورود غیرقانونی جلوگیری کند و کیفیت خدمات را بهبود ببخشد.
در نهایت، درآمد عربستان از حج ستون مهم اقتصاد غیرنفتی این کشور است که با جذب میلیون‌ها زائر و ایجاد فرصت‌های شغلی، نقش حیاتی در توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های گسترده در زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی بلندمدت در قالب «رؤية 2030» نشان می‌دهد که عربستان قصد دارد این درآمدها را افزایش داده و جایگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین مقصد گردشگری دینی جهان تثبیت کند.
برای ادامه مقاله و بررسی دقیق‌تر جزئیات، می‌توانید به منبع اصلی مراجعه کنید.
منبع: مجله ازهیچ
- ۴ بازديد
- ۰ ۰
- ۰ نظر
